Stress is iets wat in iedereen zijn leven voorkomt, alleen kan de een wat beter met stress omgaan dan de ander. Ook verschilt het natuurlijk hoeveel iemand meemaakt in zijn of haar leven. Het is belangrijk om hierin balans te vinden, omdat stress vervelende gevolgen kan hebben. Het kan mentale problemen geven, maar ook fysieke problemen. Aangezien het soms echt nare gevolgen kan hebben, vind ik het belangrijk om dit probleem aan te kaarten. Vandaag leg ik jullie uit hoe stress zich ontwikkelt in de hersenen en hoe dit kan leiden tot verschillende problemen zowel fysiek als mentaal.
Hoe werkt een gestrest brein?
De hippocampus speelt een grote rol bij stress. Ook het hormoon cortisol is van sterke invloed op het lichaam. Het gehele lichaam en de hersenen reageren op stress door een soort watervloed aan hormonen en neurotransmitter (Een signaalstof die zenuwimpulsen overdraagt aan zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd). Als de sensoren een ”gevaar” signaal ontvangen, komen er via de hypthalamus-pituitary-adrenal stresshormonen vrij. Één van die stresshormonen is cortisol, wat een direct effect heeft op de longen, het hart, bloedcirculatie, stofwisseling, het afweersysteem en de huid.
De hypothalamus-pituitary-adrenal stimuleert ook de aanmaak van dopamine, noradrenaline en adrenaline en door de transmitter wordt de amygdala gestimuleerd die de reactie veroorzaakt op bijvoorbeeld een angstige situatie. De hersenen laten vervolgen het neuropeptide S vrij, die ervoor zorgt dat je alerter wordt in bijvoorbeeld gevaarlijke situaties.
Op korte termijn zorgt acute stress, cortisol, dat je minder goed dingen kunt onthouden. Normaal is de hippocampus hier verantwoordelijk voor. Zodra cortisol in de hippocampus terecht komt, gaan de belangrijkste uitsteeksels van de neuronen af. Als de uitsteeksels worden afgebroken wordt het vermogen om belangrijke informatie te herkennen en op te slaan verminderd. Wanneer iemand lang stress heeft, begint het brein te wennen aan de stress-situatie. De uitsteeksels van de neuronen hebben geen mogelijkheid meer om terug te groeien. Deze verhoogde stressreactie zorgt voor een probleem. Het zorgt namelijk voor kortsluiting in de prefrontale cortex, die ervoor zorgt dat je vaardigheden zoals succesvol leren, zelfbeheersing, dingen onthouden, redeneren reguleert en dit zal dus verminderen.
Welke systemen treden in werking bij stress?
Er zijn zoals gezegd twee systemen die in werking treden bij stressvolle situaties:
- Een traag systeem. Cortisol is trager. Het piekt ongeveer een halfuur na de stressvolle situatie. Cortisol kan stress remmen en kan het lichaam terugbrengen in staat tot herstel.
- Een snel systeem. De snelle reactie wordt veroorzaakt door een hormoon genaamd adrenaline. Het lichaam zal zorgen dat het hart sneller gaat kloppen, je krijgt zweethanden en het lichaam maakt zich klaar om in actie te komen.
Wat zijn de gevolgen van stress?
We weten nu hoe stress zich ontwikkeld in het brein, maar wat zijn nou precies de gevolgen van het lichaam? Kan het kwaad als je stress hebt tijdens je toetsen of herstellen je hersenen zich dan genoeg? En tot op welk punt kunnen je hersenen zich nog herstellen? Allemaal zeer interessante vragen.
De gevolgen:
- Je lichaam neemt minder voedingsstoffen op, omdat je lichaam continu in ”vechtstand” staat. Hierdoor schakelt hij zijn extra’s functies uit, hij leeft alleen op basisfuncties, kortom overleven. Alle systemen zijn even op stop gezet, ook de spijsvertering.
- Je weerstand verlaagd, dit komt vooral door langdurige aanmaak van cortisol. Je lichaam investeert niet meer in je organen en systemen. Hij is alleen maar bezig met specifieke hormonen die aangestuurd worden door stress zoals cortisol, adrenaline etc.
- Vergeetachtigheid, dit komt doordat je hoofd vol zit met andere gedachten, maar ook doordat je hippocampus met andere taken bezig is. De neuronen zijn bezet en vangen deze signalen slecht op.
- Maagklachten, je maag is een echte ”stressbron”. Vele mensen ervaren eetproblemen als zij stress hebben. Of ze gaan heel veel eten of heel weinig. Je maag kan ook minder knijpbewegingen gaan maken, vertragen en onregelmatiger gaan werken.
- Pijn in het hoofd, rug, schouders en soms algehele spieren, simpel weg door de druk om je heen. Vele gedachten, drukke omgevingen en geen ontspanning.
- Hartkloppingen, logisch want zoals je hierboven ziet zet je lichaam het snelle systeem aan. Met als gevolg een snelle hartslag. Dit kan weer als gevolg hebben dat je een hoge bloeddruk krijgt waardoor je hart zwaarder belast wordt. Dit kan weer leiden tot een hartinfarct, hartaanval of een andere hartaandoening.
- Slapeloosheid, grootste boosdoener vaak bij stress is het slaapprobleem. Mensen piekeren vaak over wat zij hebben meegemaakt, of als ze slapen gaan ze hierover dromen. Mensen slapen vaak erg onrustig en worden veel wakker.
- Ontstekingen, stress kan het lichaam ertoe aanzetten om een overdaad aan eiwitten te produceren die tot zware ontstekingen kunnen leiden.
- Depressie, dit ontstaat vaak als men langer dan 2 weken somber is, nergens zin in heeft. Daarnaast ontstaat er vaak moeheid, onrustigheid, schuldgevoelens en je voelt je soms waardeloos. Gevoel alsof je op bent en nergens meer zin in hebben. Geen plezier meer ervaren.
- Burn-out, ook wel overspannen genoemd. Het gebeurt vaak door teveel druk in situaties. Teveel hooi op de vork nemen door school, werk of andere lastige situaties. Klachten die vaak ontstaan zijn moeheid, slaapproblemen, prikkelbaarheid, piekeren en concentratie- en geheugenproblemen. Geen grip meer op de situatie en niet goed dagelijkse bezigheden blijven doen.
Wat doet stress met de huid?
Cortisol zorgt ervoor dat energie die in de cellen van het lichaam opgeslagen zit, snel beschikbaar komt. Zo kun je snel handelen of presteren onder druk, spanning en gevaar. Chronisch verhoogde cortisolwaarden kan ervoor zorgen dat de hormoonbalans verstoord raakt, evenals de bloedsuikerspiegel, cholesterolwaarden en vetstofwisseling.
- Puistjes en irritatie, cortisol verstoort de barrièrefunctie, vermindert het aantal stofjes in de huid dat ons beschermt tegen aanvallen van buitenaf en de talgproductie raakt verstoord.
- Een doffe en droge huid, het natuurlijke proces van de celvernieuwing komt onder druk te staan. Ook stoffen die de huid vet en gehydrateerd houden, neemt af. Barrièrefunctie van de huid raakt verstoord waardoor er meer vocht uit de huid verdampt.
- Sneller rimpels, je huid kan een vermoeide uitstraling hebben of een grauwe kleur. Maar het versnelt ook letterlijk het verouderingsproces. Het verlaagd de aanmaak van collageen en elastine in de huid. Daarnaast zorgt het voor meer aanmaak van vrije radicalen en een versnelde afbraak van ons genetisch materiaal, de cel stopt eerder met delen en de huid veroudert.
- Eczeem en psoriasis, mensen met deze aandoeningen zullen zelf al gemerkt hebben dat stress ontzettend in verbinding staat met uitbraken van eczeem en psorasis. Dit heeft te maken met het afweersysteem en het immuunsysteem deze zijn veel zwakker in stress situaties, omdat zij niet volledig functioneren zoals ze moeten doen.
- Donshaartjes, veroorzaakt door het verstoorde hormoonsysteem.
Wanneer wordt het schadelijk/ongezond?
Uit onderzoek is gebleken dat een dagelijkse kleine hoeveelheid stress goed is voor het geheugen. Zo worden de neurotransmitter getriggerd om hun functies uit te blijven voeren.
Het is dus goed voor bepaalde systemen om een klein beetje stress te hebben. Chronische stress is voor geen enkel lichaam goed. Daarnaast is het belangrijk hoe je omgaat met stress. Als je zorgt dat dit onder controle is, kan een beetje stress geen kwaad.
Het blijkt dat factoren als een optimistische instelling, een gezond zelfbeeld, het gevoel van controle over de situatie en sociale contacten helpen om de ontstekingsreactie van het lichaam te beperken. Mensen die naar manieren zoeken om iets tegen de stress te doen en naar sociale steun zoeken, hebben bovendien minder last van de lichamelijke gevolgen van stress dan mensen die als het ware door de stress verlamd worden of het probleem omzeilen.
De purpuz planner helpt mij om goed om te gaan met stress! Wat helpt jou?