Alopecia? Daar hebben vele mensen nog nooit van gehoord. Maar als je goed om je heen kijkt heb je altijd wel iemand in je omgeving met Alopecia. Er bestaan namelijk vele vormen hiervan. In mijn opleiding Huidtherapie heb ik hier veel over geleerd. Het is een haar aandoening die moeilijk te behandelen is en ook best voorkomt. Vandaag wil ik graag informatie aan jullie geven over alle soorten Alopecia, oorzaken en eventuele mogelijke behandelingen.
Welke vormen van Alopecia bestaan er?
Alopecia betekent kaalheid, alle vormen van Alopecia hebben hier dan ook mee te maken. Sommige zijn echt een aandoening, maar er zijn ook een aantal vormen die met leeftijd te maken hebben.
- Alopecia Areata
- Alopecia cicatricialis
- Frontale fibroserende alopecia
- Alopecia Traumatica
- Trichotillomanie
- Alopecia Androgenetica
- Alopecia Diffusa
- Telogeen effluvium
Er zijn dus in totaal 8 verschillende aandoeningen die te maken hebben met kaalheid, een aantal zul je waarschijnlijk nog niet aan de naam herkennen maar zeker wel in je omgeving kennen zoals Telogeen Effluvium en Alopecia Androgenetica.
Alopecia Areata
Alopecia Areata is een haaraandoening waarbij er kale plekken ontstaan. Het is te onderscheiden in drie stadiums:
- Alopecia Areata, dit is een vorm waarbij pleksgewijze kaalheid ontstaat. Het kan op het gehele lichaam voorkomen.
- Alopecia Totalis, een vorm waarbij het hoofdhaar totaal niet meer groeit. Er is sprake van volledige kaalheid op het hoofd.
- Alopecia Universalis, er is geen haar meer te bekennen, niet op het hoofd, maar ook geen lichaamsbeharing.
Met deze haaraandoening kan je net zo oud worden als anderen. Een belangrijk kenmerk bij Alopecia is dat de nagels vaak ook aangetast worden. Je kunt het vaak herkennen door putjes en groeven in de nagels.
Er zijn vele onderzoeken naar gedaan en op dit moment denken ze dat het een auto-immuunziekten is. Dat wil zeggen dat er lichaamseigen stoffen worden gevormd die het eigen lichaam gaan aanvallen. Bij deze aandoening worden dus de haarzakjes aangevallen. Doordat het onder een auto-immuunziekte valt hebben deze mensen ook vaak last van andere ziektes zoals:
- Sommige schildklieraandoeningen
- Vitiligo, een pigmentstoornis waarbij witte vlekken ontstaan.
- Eczeem
- Astma
Ook kan de oorzaak erfelijk zijn, als dit zo is dan komt het vaak bij 10% van de familieleden voor.
Alopecia cicatricialis
De naam zegt het al, er zit het woord cicatrix in, dit betekent litteken. Het is een aandoening die gepaard gaat met kaalheid door het ontstaan van littekenvorming op de hoofdhuid. Op littekenweefsel kan namelijk geen haargroei plaats vinden en dus zie je op deze plekken kaalheid ontstaan.
Er zijn vele oorzaken voor te bedenken, de meeste zijn onschuldig zoals:
- Verbranding
- Verwonding
- Infecties
- Schimmelvorming
- Aangeboren afwijkingen
Frontale fibroserende alopecia
Frontale fibroserende alopecia is ook een vorm van litteken alopecia. Er is sprake van plaatselijke haaruitval in het voorste gedeelte van de haarlijn op het hoofd. Over het algemeen het alleen bij postmenopauzale vrouwen van ongeveer 50 jaar en ouder.
Je kunt het herkennen door een symmetrische band van haarverlies aan de voorste haarlijn en aan de zijkanten van de hoofdhuid, maar ook kan het achter de oren en in de nek ontstaan. Het is mogelijk dat er een aantal haren wel blijven zitten, en daarom heen de kale plekken zich ontwikkelen. Naast de hoofdhuid, kunnen er ook kale plekken ontstaan in de wenkbrauwen. In de meeste gevallen herkennen vrouwen het aan dit symptoom. Als men goed naar de aangetaste haartjes kijkt, dan zie je vaak dat er ontstekingen en ophopingen van keratine zichtbaar zijn.
De oorzaak is helaas nog niet bekend, maar ook hier wordt gedacht aan een auto-immuunreactie, waarbij het lichaam zijn eigen haarzakjes aanvalt. Daarnaast speelt zeker de hormoonbalans een rol, omdat het op komt in de menopauze.
Alopecia traumatica
Vaak ontstaat deze haaraandoening na het plaats vinden van een externe gebeurtenis, denk hierbij aan een ongeluk, verbranding of zelfbeschadiging. Maar je kunt ook denken aan permanenten of ontkroezen. Als bij de verbranding niet alleen de haren, maar ook de huid verbrandt, kan er littekenweefsel ontstaan waardoor het de haargroei belemmerd net zoals bij Alopecia cicatricialis.
Het is goed te herkennen, omdat er veel afgebroken haren zichtbaar zijn. De haren zijn ”mishandeld” en om dit te herstellen is er veel tijd nodig omdat de haarfollikels zijn aangetast en eventuele littekenvorming is ontstaan. Soms is genezing niet meer mogelijk. Door de mishandeling kan er soms ook gedacht worden aan trichotillomanie, hieronder lees je daar meer over.
Trichotillomanie
Feitelijk gezien is dit geen ”haarziekte”, omdat het geen lichamelijk oorzaak heeft. Het wordt namelijk veroorzaakt door dwangmatige neigingen om de eigen haar eruit te trekken. Er is sprake van haarmishandeling en zelfbeschadiging. Vaak zit er een psychische oorzaak achter.
Het wordt vaak gezien bij kinderen en meestal zijn dit meisjes. Het is vaak lastig een diagnose te stellen, omdat mensen niet toegeven dat zij zelf hun haren er uittrekken. Daarnaast kan het ook nog eens veel lijken op alopecia areata en wordt diegene eerst door de hele medische molen heen gehaald om te kijken of er echt geen auto-immuunreactie plaatsvindt.
Een belangrijk verschil is dat bij trichotillomanie veel afgebroken haren zichtbaar zijn en alopecia areata kent dit beeld niet, daar zijn namelijk vaak de ”uitroeptekenharen” aanwezig, wat duidt op verminderde haargroei.
Alopecia androgenetica
Dit is zo’n vorm, waarvan iedereen eigenlijk wel iemand met dit kent. Het is namelijk een echte mannelijke kaalheid. De kaalheid wordt veroorzaakt door gevoeligheid van de haarzakjes door het mannelijke hormoon dihydroxytestosteron. Bij mannen is het te herkennen aan de hoeveelheid haar op de kruin of bij inhammen, het wordt duidelijk minder.
Maar feitelijk gezien, is het niet een volledige ”mannenaandoening”, want het kan zeker ook bij vrouwen voorkomen. Maar omdat het bij vrouwen verloopt volgens een ander patroon, wordt dit ”haarverlies volgens het vrouwelijk patroon” genoemd.
De oorzaak van alopecia androgenetica heeft niks te maken met alopecia, omdat bij alopecia areata sprake is van een auto-immuunziekte en bij alopecia androgenetica heeft het te maken met hormonen. In Nederland heeft ruim 70% van de mannen last van deze aandoening en bij vrouwen 40%. Bij vrouwen kan het al ontstaan in de puberteit.
Het mannelijk patroon begint vaak bij de slapen en op de kruin, wat zich verder uitbreid totdat er alleen een rand haar op het achterhoofd overblijft. Bij vrouwen komt het meestal tot uiting door een dunnere haarinplant, op de middenlijn van het hoofd. Het is grotendeels erfelijk en wordt gezien als een ouderdomsziekte.
Alopecia diffusa
Ook een redelijk bekende haaraandoening is alopecia diffusa. Een bekend verschijnsel waarbij er sprake is van onverwachte overmatige haaruitval. De haaruitval vindt vaak plaats over de hele hoofdhuid en niet, zoals bij alopecia areata pleksgewijs.
Alopecia diffusa kan het gevolg van van een ernstige ziekte met hoge koorts, contact met middelen zoals rattengif (thallium), vitamine A en retinoïden. Ook geneesmiddelen tegen kanker kunnen kaalheid veroorzaken. Daarnaast kunnen er problemen zijn met de schildkleur of de hypofyse, maar ook zwangerschap kan een grote rol spelen.
De haaruitval kan drie of vier maanden na de ziekte of andere aandoening blijven doorgaan. Meestal is het tijdelijk en groeit het daarna weer aan. Maar naast de huidaandoeningen kunnen er ook stofwisselingsziekte een grote boosdoener zijn denk hierbij aan: schildklierstoornissen, ijzergerek, intoxicatie me tlood, narcose of contact met bepaalde planten.
Telogeen effluvium
Telogeen effluvium, ook wel telogeen haarverlies genoemd. Het is een aandoening waarbij er sprake is van overmatige uitval van de haren door een verstoring van de haargroeicyclus. De normale haarcyclus bestaat namelijk uit 3 fasen: anageen, katageen en telogeen. Bij telogeen effluvium is er een verstoring van de telogene fase.
Je kunt telogeen effluvium opdelen in twee categorieën: Acuut en chronisch.
Acuut telogeen effluvium
Bij de acute vorm is er vaak sprake van een gebeurtenis die de haargroei verstoord zoals: bevalling, een ernstige ziekte, periode me thoge koorts, operatie onder narcose, bloedingen, het stoppen van anticonceptiepil of een streng dieet. Stress speelt vaak hierbij geen rol.
De haaruitval begint vaak ongeveer 2 tot 5 maanden na de gebeurtenis.
Chronisch telogeen effluvium
Van een chronische vorm is er sprake als het haarverlies langer duurt dan 6 maanden. Het kan dan veroorzaakt worden door langdurige of herhaaldelijke uitlokkende factoren. Maar ook schildklierafwijkingen, bloedarmoede, bepaalde geneesmiddelen zoals bloedverdunners, betablokkers, schildklierremmers, middelen op basis van vitamine A en chemotherapie kunnen een rol spelen.
Naast deze oorzaken zijn er ook echte nog een aantal ziektes die het haarverlies kunnen veroorzaken:
- Ziekten van de alvleesklier, lever en nieren
- HIV/AIDS
- kanker
- Syfilis
- Systemishce lupus
- Erythematodes
- Eczeem
- psoriasis
Telogeen haarverlies kan alleen ontstaan bij vrouwen. De chronische vorm ontstaat vaak tussen het 30e en 50e levensjaar. Vaak wordt het pas ontdekt als men al 20-50% haarverlies heeft. Kenmerkend is dat de haarwortel licht knopvormig uiteinde heeft en dat daar uitgevallen haren aanzitten. Er is sprake van gelijkmatig haarverlies en de haargrenzen kunnen teruglopen. Geen plaatselijke haarverdunningen zoals bij alopecia androgenetica, ook geen afwijkingen van de hoofdhuid.
De acute vorm gaat meestal vanzelf over en hoeft niet behandeld te worden. Bij de chronische vorm moet de oorzaak worden opgespoord om het haarverlies te kunnen stoppen. Medicijnen moet minimaal 3 maanden worden gestopt om te bepalen of zij de oorzaak kunnen zijn. Helaas zijn bestaan er geen middelen om de haargroei te bevorderen of te versnellen. Wel is eventueel camouflage of een haarwerk een optie.
Algemene behandelingen
Helaas is het erg lastig om haarverlies tegen te gaan. Het is belangrijk om eventuele oorzaken op te sporen en een goede diagnose te stellen. Er bestaan namelijk nog geen middelen om haargroei te bevorderen of te versnellen. Wel bestaan er een aantal andere mogelijkheden:
- Camouflagetherapie, het wordt toegepast om de kale plekken minder te laten opvallen.
- Haarwerk, als er geen opties meer zijn en er veel kaalheid is opgetreden kan men kiezen voor een haarwerk. Tegenwoordig kunnen er heel mooie natuurlijke haarwerken gemaakt worden.
- Haartransplantaties, er bestaan twee technieken de FUE en de FUT techniek. Het verschil zit in de techniek waarop de gezonde haarzakjes gewonnen worden.
