Pigmentstoornissen van de huid, welke bestaan er?

Pigment is een onderwerp waar weinig mensen zich bewust van zijn. Toch lopen er veel mensen rond met pigmentstoornissen van de huid, waar zij zich voor schamen of meer over willen weten. Zo kun je last hebben van te veel of juist te weinig pigment. Melasma, sproeten, café-au-lait vlekken, maar ook vitiligo zijn allemaal voorbeelden van pigmentstoornissen van de huid. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk en het is belangrijk dat er meer aandacht naar deze pigmentstoornissen gaat, zodat niemand meer gek opkijkt als ze iemand zien met donkere of lichte vlekken op de huid. Vandaag vertel ik je alles over verschillende pigmentstoornissen van de huid. Van diagnose tot behandeling. Ontdek het nu!

Algemeen pigment

Er zijn verschillende soorten huidskleuren. De huidskleur hangt vooral af van het soort pigment, de hoeveelheid en de verdeling ervan in de opperhuid. Ook het bloed dat door de huid circuleert en de dikte van de hoornlaag spelen een rol.

De verschillende huidtypes en kleuren hebben een duidelijke functie. Zo beschermt een donkere huid veel meer tegen zonlicht dan een lichte huid. Let op, een donkere huid kan ook verbranden dus smeer je altijd in.

In de huid liggen pigmentcellen, deze heten melanocyten. Deze maken het pigment (de kleurstof van de huid) wat de huidskleur bepaalt. Pigment beschermt je huid tegen de zon. Het is een fabel dat  mensen met een donkere huid meer pigmentcellen hebben, het is wel zo dat mensen met een donkere huid sterker pigment hebben waardoor het langer in de huid blijft.

Hyperpigmentatie

Hyperpigmentatie, ook wel teveel pigment genoemd. Dit zijn donkere vlekken op een lichte huid. Hyperpigmentatie wordt veroorzaakt door overproductie van melanocyten op bepaalde plaatsen op de huid. Hyper betekent ook wel meer. Er zijn vele hyper pigmentstoornissen van de huid en ik zal de volgende pigmentstoornissen bespreken: moedervlekken, café-au-lait vlekken, sproeten, melasma, naevus van becker, pigmentatiestoornissen van de huid na een ontsteking en lentigo solaris (ouderdomsvlekken).

Moedervlekken

Ook wel een naevus genoemd. Het zijn goedaardige ophopingen van veranderde pigmentcellen. Er zijn verschillende soorten en het is bij iedereen verschillend hoeveel men er heeft. Het aantal van moedervlekken neemt niet meer toe na het 30^e levensjaar. In de puberteit bereikt men vaak het maximum. Bij het ontstaan van moedervlekken spelen erfelijke factoren vaak een rol. Daarnaast kan zonlicht moedervlekken ook vermeerderen.

            Behandeling: moedervlekken kunnen weggehaald worden met elektrochirurgie of chirurgisch.

Café-au-laitvlek

Het zijn koffiekleurige vlekken die meestal op kinderleeftijd ontstaan. Het komt bij 10-20% van de bevolking voor. Het zijn vaak ovale egale vlekken met een lichte bruine tot donkerbruine kleur. Ze ontstaan vaak op kinderleeftijd en groeien met het kind mee. Op volwassen leeftijd worden ze niet meer groter. Meestal 2-5 cm groot. De oorzaak is het gevolg van toename van pigment in de pigmentcellen en een verhoogde hoeveelheid pigment in de keratinocyten.

Behandeling: pigmentlasers kunnen helpen, maar de resultaten zijn wisselend.

Melasma

Ook wel zwangerschapsmasker genoemd. Het zijn vaak symmetrisch verdeelde vlekken op het gezicht met onregelmatige randen. Het treedt vaak op bij jonge vrouwen met een donkerde huidtypen. De vlekken zijn het gevolg van toename van pigment in de epidermis en/of dermis en deze kunnen donkerder worden tijdens zwangerschap, gebruik van orale anticonceptie en zonlicht.

Behandeling: Stoppen met orale anticonceptie kan helpen, daarnaast goed de huid beschermen tegen zonlicht. Ook kunnen blekende crèmes met hydrochinon in combinatie met tretinoïne effectief zijn. Peeling met glycolzuur kan ook effect hebben. Daarnaast is camouflage een erg goede optie.

Naevus van becker

Een goedaardige moedervlek die meestal pas in de puberteit ontstaat. Het is een vrij zeldzame aandoening die zich kenmerkt door te veel pigmentatie op één van schouders, op één kant van de rug, borst of bovenarm soms gepaard met haargroei. Het komt vaker voor bij mannen en gaat vaak gepaard met problemen in de hormoonhuishouding. Sommige studies laten ook een verband zien tussen zonverbranding in vroege jeugd en het ontstaan van een naevus van Becker op het verbrande lichaamsdeel. In een naevus van Becker is de hoeveelheid pigmentcellen meestal gelijk of iets toegenomen als in de normale huid.

Na een ontsteking

Ook wel post inflammatoire hyperpigmentatie genoemd. Dit is en toegenomen pigmentatie van de huid of slijmvliezen volgend op een cutane ontsteking of beschadiging. Het komt met name bij donker gepigmenteerde mensen voor. De verkleuring is goedaardig en verdwijnt meestal na verloop van tijd weer spontaan.

Behandeling: Laseren, blekende crèmes met hydrochinon of azelaïnezuur.

Sproeten

Het zijn gepigmenteerde vlekjes die in de eerste levensjaren ontstaan, vooral bij kinderen met blond of rood haar. De bruine kleur is het gevolg van een toename van pigment in de pigmentcellen en keratinocyten onder invloed van zonlicht. De oorzaak kan erfelijk zijn. Ze ontstaan vaak op zon blootgestelde lichaamsdelen. Sproeten zijn nooit kwaadaardig.

Behandeling: Blekende crèmes, cryotherapie of pigmentlaser. Ook uit de zon blijven helpt het verminderen van sproeten.

Lentigo solaris (ouderdomsvlekken)

Dit zijn goedaardige bruine of zwarte vlekken die  het gevolg zijn van Uv-straling. Ze komen bij meer dan 90% van alle blanken mensen boven de 60 jaar voor. De kleur varieert vaak van lichtbruin via donkerbruin tot zwart en hebben een grootte van 0,3 tot 2 cm. Ze zijn gelokaliseerd op zon blootgestelde lichaamsdelen zoals het gezicht, decolleté, handruggen.

Lentigo solaris is het gevolg van toename van pigment in de keratinocyten en een wisselende groei van pigmentcellen als gevolg van chronische blootstelling aan Uv-licht. In de volksmond worden het vaak ouderdomsvlekken of levervlekken genoemd. Het is zonschade, maar worden ‘ouderdomsvlekken’ genoemd, omdat het opgehoopte schade is wat pas geuit wordt op latere leeftijd.

Behandeling: Bescherm je tegen zonlicht. Het kan behandeld worden met tretinoïnecreme, cryotherapie of een pigmentlaser.

Hypopigmentatie

Hypopigmentatie, ook wel verminderd pigment genoemd. Vaak zijn dit lichtere vlekken dan de huidskleur. Hypo betekent ook wel minder. Er zijn een aantal hypo pigmentstoornissen van de huid die ik zal beschrijven, zoals na een ontsteking, pityriasis alba, pityriasis versicolor, hypomelanosis gutatta idiopathica en gedepigmenteerde moedervlek.

Na een ontsteking, zonschade of hormonale oorzaak

Ook wel post inflammatoire hypopigmentatie genoemd. Vooral patiënten met een donkergekleurde huid blijven er na genezing van plekken van inflammatoire huidziekten zoals psoriasis en eczeem lichte vlekken aan overhouden. De oorzaak is vooral te vinden bij de overdracht van pigment van de pigmentcel naar de keratinocyt.

Behandeling: Meestal trekt het vanzelf weg. Maar om het proces te versnellen kan expositie aan zonlicht of lichttherapie met UV-B helpen.

Pityriasis alba

Dit is een licht schilferende veelvoorkomende huidafwijking met lichtere vlekken op de wangen, die met name bij kinderen en jongeren met een gepigmenteerde huid voorkomen. Het wordt vaak beschouwd als een milde vorm van eczeem met post inflammatoire hyperpigmentatie. Het aantal actieve pigmentcellen is verminderd.  Het begint vaak met roze vlekken die steeds lichter worden. De huid is vaak droog en poederig.

Behandeling: verdwijnt vaak vanzelf in de puberteit, maar anders wordt er vaak gebruik gemaakt van vette crèmes, hydrocortisoncème in combinatie met zonlicht.

Pityriasis versicolor

Dit is een oppervlakkige schimmelinfectie veroorzaakt door malessezia. De aandoening komt veel voor bij jongvolwassenen en tieners. Het zijn vaak lichtgekleurde schilferende vlekjes op de romp, hals en nek.

Behandeling: Lokaal behandeld m et seleensulfidesuspensie. Daarnaast zijn er nog andere zalven en orale kuren mogelijk.

Hypomelanosis gutatta idopathica

Een aandoening waarvan de frequentie toeneemt met de leeftijd, namelijk boven de 70 jaar is het bij de helft van de bevolking aanwezig. Het komt bij iedereen voor, maar bij de donkere huid valt het vaak sneller op. Het zijn scherp porselein witte vlekjes variërend in grootte van 1 en 6 mm. Het voelt vaak glad. Het zijn er vaak meerdere gelokaliseerd op de bovenzijde van de onderarmen en scheenbenen. Zonlicht speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van deze aandoening. Er is vaak een sterke afname te zien van pigment in de keratinocyten.

Gedepigmenteerde moedervlek

Het is eigenlijk een verkeerde naam, omdat de moedervlek niet geheel zonder pigment is. Er is namelijk alleen een afname van pigment. Het aantal pigmentcellen is meestal normaal of iets verlaagd, maar de hoeveelheid pigment is sterk verminderd. Ze zijn meestal bij de geboorte aanwezig ontstaan in de eerste 3 levensjaren.

Depigmentatie

Depigmentatie, ook wel geen pigment genoemd. Het zijn pigmentstoornissen waarbij er geen pigment wordt aangemaakt, zoals vitiligo, albinisme en de halo naevus.

Vitiligo

Vitiligo is een verworven aandoening die zich laat zien door scherp begrensde ongepigmenteerde vlekken. Het komt wereldwijd 0,5-1% voor van de algemene bevolking. Het kan op elke leeftijd ontstaan, maar gemiddeld komt het op het 20^e jaar voor het eerst voor. De vlekken kunnen in de loop der tijd groter worden en zich uitbreiden naar meerdere plaatsen. Het komt vaak voor op het gezicht, handruggen, tepels, oksels, navel, liezen, knieën, ellebogen, vingers, onderzijde polsen, voetruggen en onderbenen. Het geeft vaak geen symptomen, maar wel kun je erg snel verbranden met deze aandoening. Het is dan ook van belang om altijd je goed in te smeren met een zonnebrandcrème, ook in de winter.

Behandeling: camouflagetherapie, andere echte therapieën die het volledig weg zouden kunnen krijgen is helaas nog niet volledig mogelijk. Vaak komen er meer vlekken bij dan dat het probleem opgelost wordt.

Albinisme

Het is een groep van erfelijke aandoeningen waarbij de gehele huid lichter van kleur of geheel wit is door vermindering of afwezigheid van pigment in de pigmentcellen van de huid en de haarfollikels. Het komt ongeveer op de 1:40.000 mensen voor. Het komt vaker voor in Afrikaanse populaties. Er is geen specifieke behandeling mogelijk. Bescherming tegen de zon is noodzakelijk.

Halo naevus

Dit is een gepigmenteerde moedervlek met een ronde of ovale witte ring. Het is het gevolg van vernietiging van pigmentcellen in de epidermis en van naevuscellen door een ontstekingsreactie.  Het komt veel voor vooral bij kinderen en jongvolwassenen met veel moedervlekken. Het wordt vaak gezien op de romp, rug en ze kunnen gegroepeerd zijn. 

Ik hoop dat jullie het interessant vonden om van alles te lezen over pigmentstoornissen van de huid. Heb jij nog vragen? Stuur mij dan een berichtje of laat een reactie hieronder achter.