Acne inversa heeft verschillende benamingen zoals Hidradenitis suppurativa of acne ectopica. Allemaal namen voor simpelweg acne in de plooien. Het is een aandoening die vaak veel voorkomt in gebieden zoals de oksels en liezen en komt bij zowel mannen als vrouwen voor. Sommige gebieden komen vaker bij een bepaald geslacht voor. Ik vertel je in dit artikel alles over acne inversa, wat is het, hoe herken je het, wat is de oorzaak en hoe wordt de diagnose gesteld.
Wat is het en hoe herken je acne inversa?
Acne inversa is een chronische ontstekende huidaandoening, gelokaliseerd in gebieden met veel klieren. Klieren komen bijvoorbeeld veel voor in de oksels, liezen, en het anogenitale gebied. Ondanks de naam zijn het niet de zweetklieren die ontstoken raken, maar de haarzakjes. De opening van de haarzakjes raakt verstopt, waardoor de opening wordt geblokkeerd door een hoornprop of zwelling. Huidschilfers hopen zich op in het haarzakje, dat op een gegeven moment knapt. Dan komt de inhoud ervan onder de huid, wat een ontsteking veroorzaakt. De rommel zoekt een uitweg, waardoor er een fistel ontstaat. De bacteriën gaan door de holtes en gangen in de diepte. Het gaat vaak gepaard met pijnlijke grote ontstekingsbulten, abcessen en fistels. In een later stadium kan er zelf verlittekening optreden en dermale contracturen.
Bij wie komt het voor?
Een voordeel is dat de aandoening gelukkig erg weinig voorkomt, naar schatting is dit één procent van de populatie, maar wel 2-5 keer vaker bij vrouwen dan bij mannen. De beginleeftijd varieert van kinder- tot middelbare leeftijd met een gemiddelde van 22 jaar. Het is kenmerkend dat het vaak na de puberteit ontstaat met bovenstaande kenmerken. Het anogenitale gebied komt voornamelijk voor bij mannen, maar bij vrouwen komt en dan weer vaker voor onder de borsten.
De plekken vloeien vaak samen, waardoor grote plakkaten ontstaan met rode ontstekende bulten waar soms ook pus uit kan komen. Het gaat vaak ook gepaard met een vieze geur en kan erg pijn zijn waardoor er soms bewegingsbeperkingen optreden.
Er bestaan verschillende stadium’s van acne inversa:
- Stadium 1: Een of meer grote ontstekingsbulten en/of op zich zelf staande abcessen zonder fistelgangen of verlittekeningen. 75% van de mensen met deze aandoening zitten in dit stadium.
- Stadium 2: Een of meer verspreide, terugkerende abcessen met fistelgangen en/of verlittekening, met daartussen normale huid. 22% van de mensen met deze aandoening zitten in dit stadium.
- Stadium 3: Groot verspreide ontstoken delen van de huid, veel abcessen en onderling verbonden fistelgangen over het gehele gebied. 3% van de mensen met deze aandoening zitten in dit stadium.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt net zoals bij veel andere huidaandoeningen, gesteld op het klinisch beeld. Het klinisch beeld zijn alle tekenen/symptomen op de huid waar je last van hebt, zoals de ontstekingsbulten.
Er worden in principe drie kenmerken gebruikt om de diagnose te stellen:
- De typische huidafwijkingen zoals diepgelegen ontstekingsbulten en/of bindweefselvorming (fibrose).
- Typische lokalisaties zoals liezen en/of oksels
- Het terugkerende en chronische beloop
Wat is de oorzaak van acne inversa?
Er is nog niet een directe oorzaak aan te wijzen, maar ze denken wel dat genetische en omgevingsfactoren een grote rol kunnen spelen. Roken is een erg belangrijke factor in het ontwikkelen van acne inversa. Rokers hebben namelijk vaak meerdere verstopte haarzakjes en talgklieren, te herkennen aan de zwarte puntjes. Het is een aandoening die ontstaat door meerdere factoren. Obesitas, hormonale factoren, het gebruik van een anti-transpiratiemiddel of deodorant, het scheren van de haren en infecties kunnen een rol spelen in het verloop en de ernst van de ziekte.
Wel vind ik het belangrijk om te benadrukken dat acne inversa niet altijd wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren. Zo kun je heel gezond zijn, heel hygiënisch zijn, maar toch acne inversa ontwikkelen. Vaak is er dan een genetische oorzaak. Ook is het belangrijk om te onthouden dat mensen met acne inversa niet vies zijn en vaak heel normaal leven net als andere mensen.
Welke behandelingen zijn er mogelijk?
Acne inversa heeft meestal een zeer langdurig beloop. Bij acne inversa ligt de oorzaak voornamelijk bij de ontstekende haarzakjes. Het is hierdoor vaak noodzakelijk om definitieve haarverwijdering te laten doen door middel van laserontharing. Hiermee voorkom je nieuwe uitbraken.
Naast laserontharing zijn er nog diverse andere mogelijkheden tot behandeling onder begeleiding van een arts:
- Medicamenteuze therapie, milde vormen van acne inversa worden vaak lokaal behandeld met povidonjodium of chloorhexidinescrub, eventueel in combinatie met lokale retinoïden, tretinoïne of adapaleen. Een andere mogelijkheid is resorcinol 15% in lanettecrème. Ook wordt regelmatig clindamycinelotion voorgeschreven.
- Chirurgische therapie, hieronder wordt ook cryothearpie en CO2-laserbehandeling gerekend. Chirurgisch ingrijpen geldt voor de genezende behandeling van acne inversa als gouden standaard. Er zijn diverse ingrepen mogelijk.
Welke adviezen kun je opvolgen bij acne inversa?
Aangezien de oorzaak van acne inversa vaak ligt bij omgevingsfactoren en genetische factoren, is het belangrijk om een gezonde leefstijl aan te nemen. Een gezonde leefstijl betekent stoppen met roken en bij overgewicht afvallen. Daarnaast kan het helpen om katoen ondergoed te dragen en je goed te verzorgen om een hoge kwaliteit van hygiëne te waarborgen. Naast bovenstaande adviezen kan verkoeling door middel van een koud bad of een koelelement ook erg verlichten.